Ses ve kayıt iyileştirme hizmeti, adli – hukuki davaların aydınlatılmasında ve adaletin, T.C. Devleti Hukuku çerçevesinde tahakkuk etmesi için başvurulan araçlardan birisidir. Ses ve kayıt iyileştirme hizmeti, söz konusu dava ve olaylarla ilgili delillerin varlığı söz konusu olduğunda ihtiyaç duyulan hizmetlerden birisi olup, uzman kişiler tarafından gerçekleştirilir. Ses kayıt ve ses kaydı iyileştirme hizmeti, adli vakalar için gerekli olan ve kullanılan diğer pek çok adli inceleme disiplininden farklı olarak gürültü ayıklama, konuşmacı kimliği belirleme ve benzeri işlemlere çok daha fazla oranda başvurur. Sizlere “ses ve kayıt iyileştirme hizmetine ne zaman ihtiyaç duyarız?” sorusuna ek olarak ses ve kayıt iyileştirme ile ilgili diğer pek çok konuda bilgi vermeye çalışacağız.
Ses ve kayıt iyileştirme hizmeti, esas olarak “Adli Ses, Metin ve Konuşma İncelemesi” konusunun bir alt dalını temsil eder. Günümüz teknolojik gelişmeleri ve özellikle de dijital araçların sosyal ilişkilerden ticaret ilişkilere kadar pek çok işlemde önemli hale gelmesi, Adli Ses, Metin ve Konuşma İncelemesi başlığının altındaki çeşitli disiplinleri çok daha önemli bir hale getirmiştir. Ses kayıt iyileştirme hizmeti, genellikle tüm adli kayıt iyileştirme hizmetleri arasında öne çıkan çalışma alanlarından birisidir. Ses kaydında görüntü bulunmaz. Görüntünün bulunmayışı, ses kaydındaki konuşma veya ifadelerin kime ait olduğunun ve ne şekilde kullanıldığının tespitini zorlaştırabilir. Adli kayıt iyileştirme söz konusu olduğunda örneğin ses kayıt delilleri ile ilgili olarak çoğu zaman “gürültü ayıklama” örneğin sadece ses kayıtlarında kullanılan bir iyileştirme alt dalı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ses kayıt ve iyileştirme hizmeti, ses kaydı gerçekleştirebilen her türden cihaz ve kayıt ile ilgili olarak gerçekleştirilebilir. Adli vakalarda delil olarak kullanılması kastıyla ses kaydı, davalı veya davacı tarafından kasıtlı olarak elde edilmiş olabilir. Bununla beraber, ses kaydı davaya taraf olmayan üçüncü kişiler yani tanıklar tarafından kasıtlı olarak da gerçekleştirilmiş olabilir. Tüm bunlara ek olarak, bir şüphe meydana geldiğinde adli merciler yani savcılık suçun varlığı veya da tespiti için, davalı veya davacı tarafın telefon, akıllı telefon, sesli mesaj, mms, sosyal medya gönderisi veya hazır mesajlaşma servislerinden sesli olarak gönderilmiş olan delillerin toplanmasını isteyebilir. Ancak ses kayıt ve iyileştirmenin temelindeki telefon dinleme veya elektronik cihazların incelenmesi de yine ayrıca hukuki izinlere tabiidir. Gerekli izinler çıktığında savcılık, sesli delil toplanması için harekete geçebilir veya davalı ya da davacı tarafından mahkemeye sunulan sesli delillerin incelenmesini gerçekleştirebilir. Günümüzde, farklı nedenlerden ihtiyaç duyulan adli metin, ses ve görüntü inceleme çalışmalarının bir alt kolunu temsil eden ses kayıt ve iyileştirme hizmeti için, aşağıdaki çalışmalardan biri veya birden fazlası gerçekleştirilebilir. İyileştirme için;
İmza incelemesi hizmetimiz ile ilgili de bilgi alabilirsiniz.
Ses kayıt ve iyileştirmeye, günümüzde pek çok farklı davada ihtiyaç duyulabilir. Miras davalarından ticaret davalarına, boşanma davalarından adam yaralama ve adam öldürme vakalarındaki ses ve video kayıtlarına kadar, ses ve kayıt iyileştirmeye her türden adli olayda ihtiyaç duyulabilir. Söz gelimi, bir doktorun yanlış bir reçete yazması durumunda reçeteyi yazanın iddia edilen doktor veya uzman hekim olup olmadığının anlaşılması için dahi, kayıt iyileştirmeye ihtiyaç duyulabilir. Özellikle ses kayıt iyileştirme ve delillendirme işlemleri için; güvenlik kameraları, sosyal medya gönderileri, anlık mesajlaşma servislerinde gönderilen sesli mesajlar, telefon konuşmaları, telefon konuşmalarının arka planındaki sesler, birer inceleme alanıdır. Söz konusu iletişim araçları da günümüzde hemen herkes tarafından kullanıldıkları için, spesifik olarak ses ve kayıt iyileştirme hemen her türden dava ve adli olayda, delil olarak nitelendirilen belge ve kayıtlar arasında yer alırlar.
Ses kayıt ve iyileştirme, bazı davalar için ise tek başına yeterli bir delil olarak kabul edilmeyebilir. Ses kaydı veya benzeri bir delilin, yeterli delil olarak kabul edilip edilmeyeceğine yine adli merciler, hakim ve savcılıklar karar verir. Kimi zaman, bazı davalarda ses kaydı iyi kalitede ve üzerinde değişiklik yapılmamış olsa dahi, adli merciler tarafından yeterli delil olarak kabul edilmeyebilir. Ses ve kayıt iyileştirmeye aşağıda sıraladığımız noktalarda ihtiyaç duyulabilir;
Gibi pek çok işlem için ses kayıt ve iyileştirme hizmeti adli vakalar için gerekli olabilir. Adli merciler, sunulan sesli kayıt delillerinin delil sıfatını kazanmaları için, ses kayıt inceleme ve iyileştirmesini talep edebilirler.
Ses ve kayıt tespiti davanın niteliğine ve davalı – davacı tarafların durumuna göre değişebilir. Kalitesi ve orijinalliği sabit olan çeşitli ses kayıtları, sağlam deliller olarak kabul edilebilirler. Ancak yine de adli merciler, dava ve mahkemelerin doğru ve adalete uygun olarak sonuçlanması için, sunulan delilleri birinin suçlanması veya da suçlu bulunması için yeterli görmeyebilir. Çünkü ses kayıtları, video ve görsel kayıtlarla karşılaştırıldığında, güvenilirliğini belirlemesi en güç delil türlerinden birisidir. Belki de bu yüzden bazı büyük davalarda, ses ve ses kaydı kalitesi ne kadar iyi olursa olsun, delil olarak kabul edilmeyebilir.
Ses ve kayıt tespiti buna karşın, ülkemizde ve dünyada pek çok davanın aydınlatılmasında delil olarak en sık kabul edilen delil türlerinden birisidir. Özellikle, ses bant kaydı teknolojisinin geliştiği 1970’li yıllardan sonra, ses ve ses kayıt tespiti adli vakalar için son derece önemli delil türlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde ses ve kayıt tespiti için, miktarı az da olsa dijital devre veya bellekler yerine banda veya bir tür kasete yapılmış kayıtlar da inceleme konusu olabilir. Ancak, ses kayıt teknolojileri diğer pek çok teknolojide olduğu gibi gelişmeye devam etmektedir ve bu nedenle, sesin nasıl ve ne şekilde kayıt edildiği / kayıt için kullanılan aracın yeniliği yine belgelerin sağlamlığı ve kalitesi için son derece önemlidir.
Ses kaydından kimlik tespiti yapılabilir mi ? sorusuna cevabımız ; Evet, Ses kaydından kimlik tespiti yapılabilir. Bir kişiye ait olan her şeyde olduğu gibi ses te sahibi ile ilgili pek çok veriyi bizlere iletir ve sahibinin karakteristik özelliklerini yansıtabilir. Tıpkı bir el yazısının kime ait olduğunu saptayan adli uzmanların varlığında olduğu gibi, günümüzde adli uzmanlar, ses uzmanları veya bu tip davalar için özel tasarlanmış olan bilgisayar programları ve yazılımlar, ses kaydından kimlik tespiti yapabilirler.
Ses kaydı ve ses kayıt üzerinden kimlik tespiti ile bir sesin tam olarak kime ait olduğuna ek olarak, ses sahibinin yaşı, sağlık durumu ve benzeri durumlar da rahatlıkla saptanabilir. Tüm bunlara ek olarak bir ses kaydında, birden fazla kişinin sesi geçiyorsa, kimliklendirme ve tespit için sesin arka plan / fondaki seslerinden ayıklanması ve kalitesinin arttırılması gerekli olabilir. Gelişen teknoloji, günümüzde yapay zekâdan güç alan çeşitli yazılım ve programlarla, yüksek oranda isabetli karar vererek bir görüşme veya ses kaydında sesin kime veya tam olarak neye ait olduğunu saptayabilir.
Sinyal analizi nedir, nasıl yapılır ? konusuna gelecek olursak, günümüzde sesli görüşmelerin yoğun olarak gerçekleştirildiği akıllı telefon, cep telefonu ve tablet ve bilgisayar gibi cihazları inceler. Günümüzde kullandığımız akıllı telefon ve cep telefonları, genellikle hücresel şebekelerin sinyalleri iletmesi ile çalışırlar. Bu sinyaller, adli vakalar için özel izinlere tabii olarak incelenip analiz edilebilirler. Hücresel iletişim teknolojisi, iletişim araçları ile ilgili çok daha detaylı bilgi sunması açısından önemlidir ve daha detaylı bilgi sunabilirler. Sinyal analizi ile hücresel veri aktarım noktaları ve bu noktalardan sinyal alan cep telefonu ve akıllı telefonlar gibi cihazlar incelenir. Özetle, sinyal analizi günümüzde bir tür telefon şebekesi kullanan her türden cihaz için yapılabilir. Ancak bilgisayar gibi internet bağlantısı kullanan cihazlar, adli bilişimin araştırma kapsamında değerlendirilir ve de incelenirler. Yani sinyal istihbaratı, bir tür GSM şebekesi kullanan ve SIM kartı kullanan her cihaz için yapılabilir. İnceleme sonrasında hücresel veri aktarım noktasından sinyalin telefona ne zaman, hangi süreyle ve ne sıklıkta ulaştığı gibi önemli bilgiler, adli mercilerin değerlendirme ve takdirine sunulmuş olur. Elbette, bu tip verilerin delil güvenilirliğinin saptanması vb. gibi işlemler için alanında bilgi ve birikim sahibi uzmanların varlığı gerekli ve şarttır.
Sinyal analizi, temel olarak hücresel veri dağıtım şebekelerini inceler ve masaya yatırır. Bu nedenle özellikle taciz, tehdit, hakaret ve benzeri davalara konu olan gizli numaradan arama, numara gizleme gibi işlemler suçlunun tespitini zorlamaz. Adli merciler, gereken izin ve belgelerle, telefon şebekesinin hücresel veri kayıtlarını inceleyerek, özellikle telefon görüşmesi ve mesajlaşmanın kimler arasında, nasıl ve ne zaman gerçekleştiğini kolayca saptayabilirler.
Konuşmacı kimliklendirmenin yasal geçerliliği vardır ve hatta konuşma kimliklendirme, yasal davaların adalete ve yasalara uygun sonuçlanması için gereklidir. Ancak, ses kayıtlarının delil olarak kabul edilmesi ile ilgili, kayıt türünün kendi doğasından kaynaklanan çeşitli eksiklikleri vardır. Kayıtta video veya fotoğraf gibi daha kolay değerlendirilebilecek enformasyonnun bulunmuyor oluşu, adli mercilerin –haklı olarak- ses ve ses kayıt belgesini delil olarak nitelendirmesini engelleyebilir. Bununla beraber, gelişen teknoloji, canlı görüşmelerde dahi ses manüpilasyonu imkânı sunduğu için günümüzde konuşmacı kimliklendirme ve konuşmacının gerçek kimliğinin belirlenmesi, adli merciler tarafından çok daha fazla önemsenen ve ciddiye alınan bir konu haline gelmiştir. Adaletin doğru ve hakkaniyetli olarak işlemesi için günümüzde diğer adli uzmanlarda olduğu gibi, ses ve ses kayıtlarını inceleyen çeşitli uzmanların varlığına Türk Hukuk Sisteminde her zaman ihtiyaç vardır.
Ses ve kayıt iyileştirme hizmetini inceledikten sonra görüntü iyileştirme hakkında bilgi almak ister misiniz ?
İletişime Geçiniz