Mali Suistimal Araştırması ve Adli Muhasebe

Adli muhasebe; hukuki itilaf veya belge – muhasebe yönü ağır basan dava ve olaylarda, hukukun gerektiği gibi adil ve düzgün işlemesi için hile, yolsuzluk, suistimal denetçiliği gibi konuları ele alan bir tür bilimdir. Adli muhasebe de tıpkı adli bilişim gibi, pek çok alt bilim dalını bünyesinde barındıran temel bilimlerden birisidir. Adli muhasebe için, özellikle ticarette kullanılan çek, imza, fatura, konşimento ve diğer gümrük belgeleri gibi hassas belgelerin gerçek ve orijinal olması son derece önemlidir. Sizler için, adli muhasebe konusuna daha yakından bakmakla kalmayacak aynı zamanda, adli muhasebe alt dallarından ve özellikle mali suistimal araştırmasından söz edeceğiz. Adli muhasebe nedir? Mali usistimal araştırması ne anlama gelir? Adli Muhasebe hangi alt dallara sahiptir? Bu ve bunun gibi soruların cevabını sizlere kısaca vermeye çalıştık.

Adli Muhasebe Nedir? 

Adli muhasebe, yukarıda da söz ettiğimiz gibi hile, yolsuzluk, suistimal denetçiliği ve benzeri muhasebe yönü ağır basan dava ve olaylarda yardımına başvurulan bilim dallarından birisidir. Avrupa Ülkeleri, ABD ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerde yaklaşık olarak 100 yıldan bu yana adli muhasebe, gelişmiş bir tür disiplin olmasına karşın, ülkemizdeki varlığı henüz yenidir. Adli muhasebe bilimi aynı zamanda hile, yolsuzluk ve benzeri adli vakalara ek olarak aynı zamanda dava destekleri veya bilirkişi tanıklığı için de adli muhasebe gerekli olabilir. Tüm bunlara ek olarak adli muhasebe, genellikle üç ana başlık altında incelenen önemli bir konudur. Adli muhasebe aşağıdaki üç ana kısımda incelenebilecek bir bilim ve çalışma alanıdır. Çalışma alanları;

• Yolsuzluk,
• Suistimal Denetçiliği,
• Dava Destekleri,
• Hile,

Olan adli muhasebe, ülkemizde son yıllarda üzerinde daha çok durulan çalışma alanlarından birisidir. Özellikle mali suçlar ve ticari davalar söz konusu olduğunda yardımına ihtiyaç duyulan adli muhasebe, mali davalarda doğru ve adil karar verilmesini sağlayan başlıca çalışma alanlarının başında gelir.

Adli muhasebe, özellikle vergi ve ticari işlemlerle ilgili belgelerin incelenmesi ve benzeri konuları ele alan bir çalışma alanıdır. Al Capone Davası gibi yüzyılın öne çıkan davalarında, karar sürecini etkileyen şeyin muhasebe kayıtları olduğu düşünüldüğünde adli muhasebe, hiç de yabana atılacak bir dal değildir. Üstelik farklı türden davalarda, yukarıda sıraladığımız – saydığımız belgelerin orijinalliğinin belirlenmesi için de adli muhasebeden faydalanılır.

Günlük hayatta kullandığımız fatura, e-fatura çıktısı, kargo çeki, fiş, bilet, üyelik kartı ve benzeri ticari belgelerin de orijinal – gerçek olmadığının belirlenmesi için, adli belge kontrolü noktasında bu disiplin ve çalışma alanından faydalanılabilir. Günümüzde adli muhasebe çalışma alanı ile ilgili çalışmalar, adli muhasebeci olarak da bilinen kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bununla beraber, ülkemizde hukuki muhasebe ile ilgili çalışmalar, dünyadaki durumlarına paralel olarak özellikle 1980’li yıllardan sonra hızlanmış, özellikle ABD ve ülkemizde bu konuda uzman kişiler de yetişmeye başlamıştır.

Adli muhasebe uzmanlığı da, dünyaya paralel olarak ülkemizde özellikle 1980’li yıllardan sonra daha dikkat edilen ve ciddiye alınan konulardan bir tanesi olmuştur. Örnek davalar ve özellikle Al Capone Davası, vergi kaçırmanın veya vergi yolsuzluğu yapan şirket ve kişilerin dikkatli şekilde incelenmesinde önemli bir emsal karara yol açmış, o günden bu güne kadar adli muhasebe, hile denetimi ve benzeri konular Türkiye gibi pek çok ülkenin ana konularından birisi haline gelmiştir.

Adli Muhasebe Hizmeti

Adli muhasebe, günümüzde aynı zamanda hile denetimi gibi isimlerle de anılmaktadır. Adli muhasebe uzmanı, özellikle muhasebe ile ilgili belgelerle ilgili olarak çalışır ve muhasebe kayıtları ile ilgili çeşitli denetlemeleri gerçekleştirir. Adli muhasebe uzmanlığı, çeşitli eğitim programları ve kurslarla yapılabilecek meslekler arasında gelmektedir.

Uzmanlar, bir işletme ile ilgili olarak bir tür hukuki süreç veya şikâyet olduğunda, inceleme ve gözden geçirme işlemini başlatırlar. Adli muhasebe hizmeti adı altında yapılan işler arasında özellikle hesap kayıtları, fatura ve sosyal güvenlik ile ilgili çeşitli belgelerin incelenmesi süreci önemli bir yer kaplar. Bir adli muhasebe uzmanı, aldığı pratik ve teorik bilgiler ışığında aşağıdaki çeşitli işlemleri yerine getirebilir. Bunlar;

• Banka Hesaplarının İncelenmesi,
• Fatura İnceleme,
• Beyanname ve İbraz Belgelerinin İncelenmesi,
• SGK yani Sosyal Güvenlik Kurumu İncelemeleri,
• Kurum Çalışanları Tarafından Gerçekleştirilen Hilelerin İncelenmesi,
• Hile Denetimi

Olarak özetlenebilir. Günümüzde, adli denetlemenin alt kollarından birisi olan adli muhasebe, özellikle eğitim ve kurs programlarına ilginin arttığı önemli kollardan birisidir. Adli muhasebe uzmanlığı ise, ekstra bir tür araca gerek kalmadan, konu ile ilgili hile denetimi ve benzeri işlemleri gerçekleştirmenize olanak vermektedir.

Adli muhasebe uzmanı, hile denetimi ve benzeri konular için ihtiyaç olan yetişmiş iş gücünü tanımlamak için kullanılır. Günümüzde, özellikle Türkiye’de, adli muhasebe uzmanı sayısı oldukça az olduğundan şikâyet edilen firma ve işletmeler ile ilgili kayıtlar bekletilmektedir ve bu da davanın veya olaylarla ilgili karar verme süreçlerini ciddi oranda uzatmaktadır.

Günümüzde adli muhasebe uzmanlığı kurs programları, özellikle ihtiyaç duyulan adli muhasebe uzmanı iş gücünün yetişmesi için aktif olarak faaliyet göstermektedir. Pandemi nedeni ile günümüzde adli muhasebe uzmanlığı ile ilgili eğitim programları ve kurslar aynı zamanda online – internet üzerinden de gerçekleştirilebilmektedir.

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi günümüzde özellikle muhasebecilerin bir çatı altında toplandıkları Türmob (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği) gibi kuruluşlarda yöneticilik yapmış kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Kurs veya eğitim programlarından sonra, Adalet Bakanlığı Bilirkişilik Daire Başkanlığı’na başvuruda bulunarak, adli uzmanlık alt dallarından birisini tercih edebilirsiniz. Günümüzde adli muhasebe uzmanı olmak için benzer bir yol tercih edilmektedir.

Mali Suistimal Araştırması

Mali suistimal araştırması, günümüzde ekonomik suçlar olarak isimlendirilen suç çeşidinde önemli bir yere sahiptir. Suistimal, bildiğiniz üzere sizlere tanınan hak ve yetkileri kötüye kullanmak olarak tanımlanabilir. Mali suistimal araştırması, özellikle ekonomik suçlar ile ilgili olarak gerçekleştirilen bir işlemdir ve hile denetleme işlemi, adli muhasebe uzmanı olarak bilinen kişiler tarafından yapılır. Peki, mali suistimal araştırması kapsamına giren işlemler nelerdir?

Günümüzde, şirket kurma – şirket yönetme yetkisi verilmiş gerçek ve tüzel kişilerin bu hizmet karşılığında devlete ve çeşitli kurumlara vergi ödemesi beklenir. Ekonomik suçlar söz konusu olduğunda, bahsedilen suçların başında, vergi kaçakçılığı ve benzeri suçlar gelir. İşte tam da bu noktada adli muhasebe uzmanlığı eğitimi almış olan kişiler devreye girerler. Faturaların, hesap defterlerinin, online muhasebe servis çıktılarının, fişlerin incelenmesi gibi çeşitli işlemlerin hepsi, mali suistimal araştırmasının kapsamı içinde olup, adli muhasebe uzmanı olarak görev yapan kişiler tarafından dikkatli bir şekilde incelenirler.

Mali suistimal davası ve benzeri hile denetimine takılan davalar “ekonomik suçlar” başlığı altında incelenir ve bu suçların aydınlatılması ve doğru karar verilmesi için, adli muhasebe uzmanı olarak çalışan kişiler tercih edilirler. Özellikle mali suçlarla ilgili olarak adli muhasebe uzmanlığı son derece önem kazanmış bir branş olmasının yanında, mali suçlar söz konusun olduğunda bu kişiler başlıca tercih edilen bilirkişiler arasında yer alırlar.